Statement

DE EENZAME NATUUR VAN ANNETTE BORN (Rob Perrée, maart 2012)

In het oeuvre van Annette Born (1978) speelt de natuur een grote rol en dan vaak dieren in de natuur. Ze heeft er geen sluitende verklaring voor. “Misschien juist omdat ik in een stad woon en werk.” De keuze voor dieren boven mensen is bewuster. “Als ik mensen zou schilderen, zou het te persoonlijk worden. Die mensen zou je kunnen identificeren. Bovendien sluipt er dan ook een verhalend element in mijn werk en ik wil eigenlijk geen verhaal vertellen. Ik wil vooral een emotie overbrengen, een gevoel oproepen.”

Annette Born is opgeleid aan de Academie voor Beeldende Kunst in Maastricht. Ze exposeert sinds 2004. Ze maakt tekeningen en schilderijen. Met dat laatste medium had ze aanvankelijk moeite, maar de laatste jaren zijn de twee media bijna inwisselbaar geworden. Haar tekeningen zijn meestal heel schilderachtig en haar schilderijen hebben een sterke tekenachtige kant.

Haar manier van werken is opvallend. Ze legt het vel papier of het doek eerst op de grond. Om het heel plat te zeggen: dan spat ze en kliedert ze wat zodat zich iets gaat vormen, zodat er natuurlijke bewegingen van vocht en verf ontstaan. Dat ongerepte ‘landschap’ roept gedachten en beelden bij haar op. Van daaruit ontstaan geleidelijk aan de definitieve beelden. Ze heeft voordat ze aan een werk begint dus geen duidelijk onderwerp of een duidelijke afbeelding voor ogen, laat staan dat ze vanuit schetsen werkt. Het toeval laat ze een grote rol spelen, ze laat zich graag triggeren door de eigenzinnige aard van verf en water. Bij voorkeur legt ze een aantal verflagen over elkaar heen, waardoor er diepte ontstaat. Vaak ook voltrekt dat proces zich noodgedwongen, omdat ze in haar zucht naar perfectie niet tevreden is met een bepaald resultaat en dat dan genadeloos overschildert. Het oude beeld schijnt dan door het nieuwe beeld.

Het liefst werkt ze in grote formaten. “300 X 300 zou mooi zijn.” Die grote vlakken geven haar een grotere vrijheid en zijn een ideaal speelveld voor het toeval. Praktische motieven dwingen haar kleiner te werken, “Je moet wat kunnen verkopen”, maar bij kleine vellen papier of stukken linnen wil er nog wel eens een claustrofobisch gevoel ontstaan.

Annette Born heeft verschillende manieren om gevoelens op te roepen. De dieren staan of liggen in een heel ruimtelijke omgeving. Min of meer verloren. Een ‘mooie’ aanzet tot eenzaamheid. Die eenzaamheid wordt nog eens versterkt door een heel beperkt kleurengamma. Groen, blauw, vuilwit overheersen. Sprekende, levendige kleuren komen nauwelijks of helemaal niet voor. De combinatie van ruimte en kleur versterkt door een expressionistische manier van tekenen en schilderen, een manier dus die de werkelijkheid niet volledig wil volgen, zorgen voor een dosis mysterie en een gevoel van onbehaaglijkheid en vervreemding. Voeg daar nog aan toe, dat je als kijker eigenlijk wel weet dat de afgebeelde dieren symbool staan voor mensen, en het emotionerend effect van het werk van Annette Born heeft een verklaring gevonden.

De kunstenaar geeft haar werk titels met een dubbele bodem of een niet onmiddellijk verklaarbare verwijzing. Ze doet dat niet alleen omdat ze het leuk vindt om met woorden te spelen, impliciet is ze er op uit om de fantasie van de kijker te activeren. Ze dwingt hem als het ware zelf iets te vinden van een tekening of een schilderij, zelf een interpretatie te geven van wat ze hem voorzet. De titels liggen in het verlengde van die opvatting.